Wapnowanie – kiedy i jak to robić?

Wapnowanie to jeden z kluczowych zabiegów w sadzie, który w przypadku warunków glebowych charakterystycznych dla Polski powinien być powtarzany regularnie. Odpowiedni odczyn gleby (pH) decyduje o dostępności składników pokarmowych i kondycji drzew. Optymalne pH dla drzew owocowych powinno wynosić ok. 5,9 – 6,4. Tymczasem szacuje się, że 50% polskich gleb stanowią gleby kwaśne i bardzo kwaśne, a więc wymagające regularnego wapnowania. Bez niego ulegają stopniowemu zakwaszeniu, czemu sprzyjają m.in. warunki klimatyczne, nawożenie mineralne, stosowanie herbicydów oraz pobieranie wapnia przez rośliny i wynoszenie go wraz z plonem.

Najlepszym terminem do wapnowania jest jesień, po zakończonych zbiorach, czyli od września do listopada. To moment, w którym drzewa kończą wegetację, gleba jest odpowiednio wilgotna, a wapno ma całą zimę, by uwolnić do gleby wapń. Dzięki temu wiosną gleba osiąga już ustabilizowany odczyn, co sprzyja lepszemu startowi drzew w kolejnym sezonie.

Do wapnowania można stosować różne materiały. Najbezpieczniejsze i najczęściej polecane jest wapno węglanowe, które działa wolniej, ale nie stwarza ryzyka uszkodzeń systemu korzeniowego. Czasem bywa również stosowany dolomit, szczególnie tam, gdzie występują niedobory magnezu – jednak warto pamiętać, że minerał ten rozkłada się bardzo powoli. Z kolei wapno tlenkowe działa szybko, jednak wymaga ostrożności – powinno być stosowane jedynie na gleby ciężkie i zawsze poza okresem wegetacji.

Zabieg wapnowania wykonuje się zwykle co 3-4 lata, w zależności od jej kategorii agronomicznej i wyników analizy gleby. To jej wyniki powinny być dla nas wyznacznikiem tego, kiedy należy przeprowadzić taki zabieg. Regularne badanie pH jest tutaj podstawą, bo pozwala uniknąć zarówno niedoboru wapnia, jak i jego nadmiaru, który może ograniczać dostępność innych składników pokarmowych. Minimalny poziom wapnia przyswajalnego w glebie dla upraw sadowniczych to 1000 mg/l gleby.

Ważne, aby unikać wapnowania wiosną i latem, gdy drzewa są w pełnej wegetacji. Świeżo zastosowane wapno w tym okresie może zaburzać pobieranie składników oraz uszkadzać system korzeniowy. Uregulowanie pH gleby przez wapnowanie poprawia jej parametry fizyczne, chemiczne i biologiczne, jej strukturę oraz stosunki wodno-powietrzne.